Το μυστήριο της ταφής του Μεγάλου Αλεξάνδρου παραμένει έντονο εδώ και χιλιάδες χρόνια ως ένα από τα μεγαλύτερα της ανθρωπότητας, με τις θεωρίες να δίνουν και να παίρνουν, ακόμη και για το ότι μπορεί να τάφηκε ζωντανός.
Από την άλλη, βέβαια, επιστήμονες που άφησαν τη φαντασία τους να καλπάσει, έπεσαν θύμα αυθαίρετων υποθέσεων εργασίας και αγνόησαν παντελώς τις ιστορικές πηγές, αναζητώντας τον τάφο του Μεγάλου Αλεξάνδρου στα πιο απίθανα σημεία, διασύρθηκαν με τον χειρότερο τρόπο. Και η μεγάλη ανακάλυψη του μνημείου της Αμφίπολης δίνει την αφορμή αναζωπύρωσης κάθε πιθανής εκδοχής και φουντώνει την σεναριολογία για το πού τελικά ετάφη ο Αλέξανδρος.
Βεβαίως, ο τάφος του Μεγάλου Αλεξάνδρου παραμένει το… Άγιο Δισκοπότηρο της Αρχαιολογίας. Οι περισσότερες (και πιο σοβαρές) θεωρίες για το σημείο ταφής του στρατηλάτη αφορούν στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου, στην πόλη που ίδρυσε ο ίδιος.
Η Αλεξάνδρεια αναφέρεται στις ιστορικές πηγές, ενώ το μεγαλοπρεπές μαυσωλείο του Αλεξάνδρου έμεινε γνωστό στην Αλεξάνδρεια ως «Σώμα» ή «Σήμα».
Η περίπτωση της Αλεξάνδρειας και η επίθεση των χριστιανών
Ωστόσο, μία από τις μελανές σελίδες στην ιστορίας της πόλης, γράφεται στα τέλη του 4ου αι. μ.Χ., και πιθανώς συνδέεται με τον Αλέξανδρο. Είναι η μεγάλη επίθεση των χριστιανών υπό τον πατριάρχη Θεόφιλο, εναντίον των «εθνικών», κατά τη διάρκεια της οποίας ισοπεδώθηκε η Βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας, το Σεράπειον και το Μουσείον, ενώ το περίφημο «μαυσωλείο» χάθηκε στα χαλάσματα.
Από τις πιο πρόσφατες υποθέσεις είναι αυτή που είδε το φως της δημοσιότητας στις αρχές του περασμένου Μαΐου, σύμφωνα με την οποία, σαρκοφάγος σε κρύπτη αρχαίας χριστιανικής εκκλησίας στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου αποδίδεται από πολωνούς αρχαιολόγους και ιστορικούς στον Αλέξανδρο.
Το μαυσωλείο από μάρμαρο και χρυσό, αριστούργημα αρχιτεκτονικής, βρέθηκε στην περιοχή Κομ ελ Ντικ, σε κρύπτη παλαιοχριστιανικής εκκλησίας στην καρδιά της Αλεξάνδρειας, σε απόταση μόλις 60 μέτρων από το τζαμί Νεμπί Ντάνιελ, όπου σύμφωνα με την αραβική παράδοση βρίσκεται ο τάφος του Μεγάλου Αλεξάνδρου και όπου ήδη διεξάγονται ανασκαφές.
Ο τάφος υπήρξε τόπος προσκυνήματος για αιώνες. Μεταξύ των διάσημων επισκεπτών ήταν Ρωμαίοι αυτοκράτορες, όπως ο Ιούλιος Καίσαρας και ο Γάιος Οκτάβιος, περισσότερο γνωστός ως Αύγουστος, για τον οποίον λέγεται ότι εναπόθεσε λουλούδια στον τάφο, όπως και ένα χρυσό διάδημα πάνω στο μουμιοποιημένο κεφάλι του Μεγάλου Αλεξάνδρου.
Η τελευταία καταγεγραμμένη επίσκεψη στον τάφο ήταν του Ρωμαίου αυτοκράτορα Καρακάλλα -ο οποίος υπήρξε λάτρης του Αλέξανδρου, σε σημείο εμμονής- περίπου ένα χρόνο πριν τη δολοφονία του, το 215 μ.Χ.
Στην κρυστάλλινη σαρκοφάγο που ανακαλύφθηκε στο μαυσωλείο, υπάρχουν 37 οστά, τα οποία αποδίδονται σε άρρενα. Η ομάδα των πολωνών αρχαιολόγων και ιστορικών που έκανε την ανακάλυψη εξετάζει τα 37 οστά -με τη μέθοδο του ραδιενεργού άνθρακα και άλλα τεστ- ελπίζοντας ότι θα ταυτιστούν με τον Αλέξανδρο.
Δεν είναι μόνο η κρυστάλλινη σαρκοφάγος που έχει πληγεί. Η λεηλασία της σαρκοφάγου, που τοποθετείται κατά τη διάρκεια αναταραχών οι οποίες έπληξαν την Αλεξάνδρεια επί Αυρηλίου, γύρω στα 270 π.Χ. είχε στόχο και τα οστά, τα οποία είναι και αυτά σπασμένα.
Όσο για το ερώτημα, γιατί η σαρκοφάγος είναι κρυστάλλινη, μία πρώτη εξήγηση που είχε δώσει η ομάδα των Πολωνών, είναι ότι, η αρχική χρυσή λάρνακα εκλάπη. Και δη, από τον Πτολεμαίο βασιλιά Παρείσακτο ή Κόκκη (107 – 68 π.Χ.). Στη θέση βρέθηκαν επίσης, σπασμένα αγγεία πτολεμαϊκής και ρωμαϊκής περιόδου.