Το σέλινο, ή αλλιώς Apium graveolens, αποτελεί ένα λαχανικό που καλλιεργείται στην Ευρώπη και ιδιαιτέρως στη Μεσόγειο ήδη από το 1000 π.Χ. Αρωματικό φυτό γνωστό σε Έλληνες, Ρωμαίους και Κινέζους που το χρησιμοποιούσαν στην μαγειρική και την φαρμακευτική.
Το σέλινο κατέχει ιδιαίτερα σημαντική θέση στην ελληνική κουζίνα αφού καταφέρνει να προσδίδει χαρακτηριστικό άρωμα και γεύση σε πολλά πιάτα και ορεκτικά του παραδοσιακού ελληνικού τραπεζιού. Τα δεδομένα της σύγχρονης επιστήμης έρχονται να επιβεβαιώσουν τους αρχαιότερους, με τα συστατικά του να ασκούν μοναδικές αντιοξειδωτικές και αντιφλεγμονώδεις δράσεις.
Έχει σαρκώδη ρίζα, βλαστό πολύκλαδο, φύλλα σύνθετα με τριγωνικά οδοντωτά φυλλάρια και λευκά, μικρά άνθη. Το ύψος του φτάνει τα 90 εκατοστά και τα σπόρια του είναι αρωματικά, με ίδιο άρωμα με αυτό του φυτού αλλά με πικρότερη και πιο καυστική γεύση. Τα σπόρια του χρησιμοποιούνται και ως μπαχαρικό.
Το ύψος του φτάνει τα 90 εκατοστά και τα σπόρια του είναι αρωματικά, με ίδιο άρωμα με αυτό του φυτού αλλά με πικρότερη και πιο καυστική γεύση. Τα σπόρια του χρησιμοποιούνται και ως μπαχαρικό.
Περιέχει σίδηρο, ασβέστιο, φώσφορο και βιταμίνες C, B1, και B2. Επίσης, το σέλινο περιέχει μια ποικιλία φυτοχημικών συστατικών μεταξύ των οποίων είναι το καφεϊκό οξύ, το κουμαρινικό οξύ, το φερουλλικό οξύ, η λουτεολίνη, η κερκετίνη, η καμπεφερόλη και άλλα εξίσου σημαντικά φυτοχημικά συστατικά.
Είναι καλό διουρητικό και αφροδισιακό. Θεωρείται ότι μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε παθήσεις των νεφρών και της ουροδόχου κύστης καθώς και κατά των αρθριτικών και των ρευματικών παθήσεων.
Είναι τονωτικό του στομαχιού, διεγερτικό και έχει αντιπυρετικές ιδιότητες. Θεωρείται υποκατάστατο του αλατιού και κατάλληλο για τους διαβητικούς. Αφέψημα των σπόρων του, χρησιμοποιείται κατά της υπέρτασης. Ο χυμός του σέλινου, ωφελεί τον εγκέφαλο όταν υπάρχει πνευματική καταπόνηση.
Οι αρχαίοι Έλληνες συνήθιζαν να προσφέρουν κρασί από σέλινο στους νικητές των αγώνων ως ένδειξη τιμής και ανδρείας. Η χρήση του σέλινου από τότε έως και σήμερα διαδόθηκε ευρύτατα λόγω των εξαιρετικών ευεργετικών ιδιοτήτων του.
Οι ρίζες του σέλινου αλλά και οι καρποί του είναι πλούσιοι σε βιταμίνες Α, Β, C, μέταλλα και κουμαρίνη. Το φρέσκο φυτό είναι άριστο διουρητικό, τονωτικό και χωνευτικό. Έχει αποδειχθεί ότι βοηθά στη μείωση των επιπέδων του ουρικού οξέος αλλά και της χοληστερόλης.
Μπορεί να αποτελέσει συμπληρωματική θεραπεία στην αντιμετώπιση καρδιακών προβλημάτων αφού μειώνει θεαματικά την αρτηριακή πίεση. Το σέλινο βοηθά επίσης στη ρύθμιση του διαβήτη μειώνοντας τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα.
Σε μελέτες που έχουν διεξαχθεί σε ζώα έχει φανεί ότι το εκχύλισμα σέλινου, που φέρει τα παραπάνω συστατικά, μπορεί να μειώνει την οξειδωτική βλάβη των αγγείων και των λιπών που απαντώνται στα οργανικά συστήματα. Παράλληλα, τα εκχυλίσματα αυτά έχουν φανεί να προλαμβάνουν τις φλεγμονώδεις απαντήσεις στο πεπτικό σωλήνα, καθώς να προστατεύουν αυτόν και το συκώτι από πιθανή τοξική επίδραση του ακρυλαμιδίου (τοξικού συστατικού που συνήθως παράγεται κατά το τηγάνισμα).
Σε μελέτες σε ανθρώπους, έχει φανεί ότι ο χυμός ή τα εκχυλίσματα σέλινου μπορούν να μειώνουν τα επίπεδα του T-NFA και του ΝF-kΒ, οι οποίοι αποτελούν κλασσικούς μεσολαβητές της φλεγμονής.
Επίσης, μπορούν να μειώνουν τις προ-φλεγμονώδεις κυτοκίνες IL-1B και IL-8, οι οποίες επάγουν φλεγμονώδεις αντιδράσεις. Είναι τονωτικό του στομάχου, διεγερτικό, αντιπυρετικό, κατά των ρευματισμών, κατά της λιθίασης, μειώνει την την υδρωπικία, θεραπεύει τις χιονίστρες και επίσης μειώνει το ουρικό οξύ. Ευεργετικό και για τη μαστίτιδα.
Αντικαρκινική δράση φαίνεται να έχει η φλαβονοειδής ουσία απιγενίνη η οποία εντοπίζεται και στο σέλινο, σύμφωνα με ερευνητές από το Πολιτειακό Πανεπιστήμιο του Οχάιο. Μερικές από τις πιο γνωστές πηγές της απιγενίνης είναι ο μαϊντανός, το σέλινο και το χαμομήλι.
Το σέλινο δεν κάνει καλό μόνο στη διατροφή, αλλά και στην ψυχική υγεία, σύμφωνα τουλάχιστον με ερευνητές στις ΗΠΑ. Οι τελευταίοι ανακάλυψαν πως το σέλινο ενισχύει την άμυνα του οργανισμού κατά της νόσου Αλτσχάιμερ και της σπογγώδους εγκεφαλοπάθειας.
Αυτό το οφείλει στην παρουσία δύο φλαβονοειδών, της λουτεολίνης και της διοσμίνης, που φαίνεται να προλαμβάνουν τις εγκεφαλικές φλεγμονές.
Τέλος, οι σπόροι του σέλινου έχουν καταπραϋντικές ιδιότητες.
Ασθένειες και παθήσεις στην καταπολέμηση των οποίων βοηθά το σέλινο:
- Νεφρική νόσος (νεφρίτιδα)
- Παθήσεις του παγκρέατος
- Παθήσεις στο συκώτι και τη χολή
- Ρευματισμοί
- Νευρίτιδα
- Δυσκοιλιότητα
- Άσθμα
- Καταρροή
- Πυόρροια
- Διαβήτης (τα φύλλα του φυτού)
- Οίδημα (οι ρίζες του φυτού)
- Εγκεφαλική κόπωση
- Οξείδωση (κατάσταση κατά την οποία μειώνονται τα αλκαλικά αποθέματα ή η περιεκτικότητα σε διττανθρακικά ιόντα στον οργανισμό)
- Αναιμία (χωρίς αμφιβολία λόγω της περιεκτικότητάς του σε σίδηρο, πρωτεΐνες και βιταμίνες)
- Παχυσαρκία
- Φυματίωση
- Κακή υγεία των δοντιών (αναμφίβολα λόγω της περιεκτικότητάς του σε ασβέστιο)
- Νευρικότητα και αϋπνίες
Πίνετε καθημερινά ένα ποτήρι χυμό σέλινο με καρότο. Βοηθά στη αποτοξίνωση και αναζωογόνηση του οργανισμού.
– Για τον διαβήτη παρασκευάστε αφέψημα χρησιμοποιώντας 20-25 γρ. ρίζα σέλινου σε ένα λίτρο νερού και πίνετε ένα φλυτζάνι του τσαγιού την ημέρα.
– Για την λιθίαση παρασκευάστε αφέψημα απο τους σπόρους του φυτού χρησιμοποιώντας 10-15 γρ. σε ένα λίτρο νερού και πίνετε μέχρι 3 φλυτζάνια του τσαγιού την ημέρα.
– Για την μαστίτιδα παρασκευάστε αλοιφή απο ίσα μέρη σέλινου και μέντας και τοποθετήστε ζεστή στους μαστούς για την απόφραξή τους.
– Για τον πυρετό παρασκευάστε αφέψημα απο τη ρίζα του φυτού χρησιμοποιώντας 20-30 γρ. σε ένα λίτρο νερού και πίνετε μέχρι δυο φλυτζάνια του τσαγιού την ημέρα.
– Για την υδρωπικία παρασκευάστε αφέψημα απο τα φύλλα του φυτού χρησιμοποιώντας 30-50 γρ. σε ένα λίτρο νερού και πίνετε μέχρι τρία φλυτζάνια του τσαγιού την ημέρα.
– Για τις χιονίστρες βάζουμε αρκετή ποσότητα σε πολύ νερό και με αυτό το νερό πλένουμε την πάσχουσα περιοχή.
– Για το ουρικό οξύ βράστε σέλινο μέσα σε γάλα ή ρίξτε ένα κουταλάκι του τσαγιού σπόρους σέλινου σε ένα φλυτζάνι ζεστό νερό και πίνετε μέχρι 3 φλυτζάνια την ημέρα.
Ένα μείγμα από χυμό σέλινο με άλλους χυμούς δίνει ένα εκπληκτικό αποτέλεσμα στην ανεπάρκεια βιταμινών. Συνδυάζεται εξαιρετικά με: καρότα, παντζάρια, λάχανο, ραπανάκι, ντομάτα, μήλα, ξινόγαλο