Ἀρχαῖες ἑλληνικὲς φράσεις, ποὺ χρησιμοποιοῦνται καὶ σήμερα.
Ρωτᾶμε συνεχῶς: «Τί σχέση ἔχουμε ἐμεῖς, μὲ τοὺς ἀρχαίους»;…
Πέρασαν 3.000 χρόνια τὸ λιγότερο (καὶ 4.000, μὴ σοῦ πῶ)
καὶ ἀκόμα ὁμιλεῖται ἡ ἴδια γλῶσσα, χωρὶς νὰ τὸ ξέρετε.
Δὲν συμβαίνει σὲ καμία ἄλλη γλῶσσα αὐτό, παγκοσμίως.
Στὴν καθημερινότητα σου, λές :
1. Ἕνα χελιδόνι (ἢ ἕνας κοῦκος) δὲν φέρνει τὴν ἄνοιξη.Μία χελιδὼν ἔαρ οὐ ποιεἶ – Εἰπώθηκε ἀπὸ τὸν Αἴσωπο καί
ἔμεινε ὡς παροιμία ποὺ χρησιμοποιοῦσαν συχνὰ ὁ Ἀριστοτέλης,
ὁ Στοβαῖος καὶ ὁ Ἀριστοφάνης. Ἐπικράτησε ἡ ἐκδοχὴ μὲ τὸν κοῦκο.
2. Τὸ ἕνα χέρι, νίβει τὸ ἄλλο.ἁ δὲ χὲὶρ τὰν χεῖρα νίζει – Στίχος τοῦ Πυθαγόρειου φιλόσοφου
καὶ ποιητή, Ἐπίχαρμου.
3. Ὅ,τι σπείρεις θὰ θερίσεις.Εἶ κακὰ τὶς σπεῖραι, κακὰ κέρδια ἀμήσειν – Ἡσίοδος.
4. Κάλλιο νὰ σὲ ζηλεύουνε, παρὰ νὰ σὲ λυποῦνται.Κρέσσον γὰρ οἰκτιρμοῦ φθόνος- Πίνδαρος.
5. Ἡ γλῶσσα κόκκαλα δὲν ἔχει καὶ κόκκαλα τσακίζει.Ἡ γλῶττα ἀνόστεος μὲν, ὀστέα θραύει- Σόλων.
6. Ἔπαθε καὶ ἔμαθε.Τὸν πάθει μάθος- Αἰσχύλος, Ἀγαμέμνων.
7. Σηκώθηκαν οἱ τρίχες μου.Τρὶχὸς δ᾽ὀρθίας πλόκαμος ἵσταται – Αἰσχύλος, Ἑπτὰ ἐπὶ Θήβας.
8. Ὁ ἄνδρας εἶναι ἡ κολώνα τοῦ σπιτιοῦ.Ἀνήρ, στέγης στῦλον – Αἰσχύλος, Ἀγαμέμνων.
9. Χτύπα ξύλο.Ἅπτεσθαι ξύλου – Ἀριστοφάνης.
10. Ἔπεσαν κάτω ἀπο τὰ γέλια.Ὥστε ὑπτίους, ὑπὸ τοῦ γέλωτος καταπεσεῖν – Ἀθήναιος.
11. Ἔγιναν θέατρο.Ἑαυτοὺς ἐξεθεατρίουν – Πολύβιος.
12. Μὴ μὲ συγχίζεις.Μὴ μοὶ σύγχει – Ὅμηρος.
13. Τὴν βάψαμε (τὴ βάρκα).Ἡ ναῦς ἔβαψεν – Εὐριπίδης, Ὀρέστης στ. 705-707.
βάπτω=βυθίζω στὸ νέρο. Ὅταν λέγαμε: ναῦς ἔβαψεν=το πλοῖο βυθίστηκε.
14. Μὴ μὲ σκοτίζεις.Ἀποσκότισον μέ – εἶπε ὁ Διογένης στὸν Μ.Αλέξανδρο.
15. Ἔγινε ὁ βίος ἀβίωτος.Ἀβίωτον ζῶμεν βίον – Φιλήμων, 4ος αἰ. π.Χ.
16. Τοῦ πουλιοῦ τὸ γάλα.ὀρνίθων γάλα – Πλούταρχος.
17. Λὲς τρίχες!Τριχολογεὶν καὶ τρίχας ἀναλέγεσθαι – Σουΐδας.
18. Ἄει στὸν κόρακα (τὴν ἀκοῦς πολὺ στὴ Θεσσαλία).Πέμπειν εἰς κόρακας.
19. Δὲν μὲ μέλει.οὐδὲν μοὶ μέλει.
20. Πολλὰ λές.Πολλὰ λαλεῖς (Στὴν Κύπρο θὰ τὸ ἀκοῦς συνεχῶς)
21. Νὰ σκάσεις.Διαρραγείης – Ἀριστοφάνης.
22. Κάθε ἀρχὴ καὶ δύσκολη.Ἀρχὴ δήπου παντὸς ἔργου χαλεπωτέρα.
23. Ἡ ἀλήθεια εἶναι πικρή.Ἔχει τί πίκρὸν, ὁ τῆς ἀληθείας λόγος – Δίων.
24. Ἡ ἀλήθεια δὲν κρύβεται.Ἀδύνατον τ’ ἀληθὲς λαθεῖν – Μένανδρος.
25. Φοβᾶται καὶ τὴν σκιά του.τὴν αὐτοῦ σκὶὰν δέδοικεν – Ἀριστοφ. Ἀπόσπ. 62.
26. Τὸν ἀράπη κι ἂν τὸν πλένεις.Αἰθίοπα σμήχεις – Πλούταρχος (στὴν οὐσία σημαίνει, τὸν Αἰθίοπα
(ὅσο κι) ἂν λευκαίνεις.
27. Καμιὰ δουλειὰ δὲν εἶναι ντροπὴ (ἡ ἀεργία εἶναι ντροπή)Ἔργον δ’ οὐδὲν ὄνειδος, (ἀεργίη δὲ τ’ ὄνειδος) – Ἡσίοδος.
28. Χτίζεις στὴν ἄμμο.Εἰς ψάμμον οἰκοδομεῖς – Πλούταρχος.
29. Παρ’ τὸ αὐγὸ καὶ κούρευτο.Ὦον τίλλεις – Πλούταρχος.
30. Ὅπως σὲ βλέπω καὶ μὲ βλέπεις.Ὦσπερ εἰσορὰς ἐμέ – Σοφοκλῆς.
31. Μοῦ λύθηκαν τὰ γόνατα.Λύεται γούνατα – Ὅμηρος.
32. Θὰ σοῦ δείξω ἐγώ, ποιός εἶμαι (ἀπειλή).Ἐγὼ αὐτῷ δείξω, τὶς εἰμί – Ἐπίκτητος 3,2,10.
33. Δὲν πᾶς νὰ κρεμαστεῖς ;Οὔκ ἀπάγξη; Ἐπίκτητος 3,1,32.
34. Κάνει σὰν νὰ τοῦ σκότωσε τὸν πατέρα (σὰ νὰ τοῦ σκότωσετὴ μάνα, λέμε σήμερα ἐμεῖς)
Ἂν οὔν ἐν τούτοις πλανηθῶ, μή τι τὸν πατέρα ἀπέκτεινα – Ἐπίκτητος 1,7,31.
35. Βάζω τὸ χέρι στὴν φωτιά.Χεῖρα τ’ ἐν ἠγάνῳ βαλεῖν (ἠγάνω=στο τηγάνι) – Ἀνακρέων Fragmenta Fr.91.
36. Μπλέξαμε τὰ μπούτια μας.Πλέξαντες μηροίσι πέρι μηρούς – Ἀνακρέων.
Οἱ ἄνθρωποι ἀλλάζουν, ἡ γλῶσσα ὅμως θυμᾶται καὶ ἡ μνήμη ρέει στὸ αἷμα μας.
(Via: Ντοπιολαλιές)