Η υγεία των νεφρών συχνά παραμελείται μέχρι να εμφανιστούν τα πρώτα σοβαρά συμπτώματα.
Πάνω από 800 εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως πάσχουν από χρόνια νεφρική νόσο, η οποία συχνά παραμένει σιωπηλή μέχρι μια εξέταση ούρων να αποκαλύψει την παρουσία αλβουμίνης, μιας πρωτεΐνης που υποδηλώνει βλάβη στα νεφρά. Μεταξύ των παραγόντων που επηρεάζουν περισσότερο αυτή την επιδείνωση είναι η υπερβολική ή ακατάλληλη χρήση ορισμένων φαρμάκων.
Εκτός από το λίθιο, και άλλα φάρμακα (π.χ. ομεπραζόλη, ιβουπροφαίνη, ναπροξένη, διουρητικά) μπορούν να προκαλέσουν βλάβες στα νεφρά, ιδιαίτερα αν γίνεται κατάχρηση ή λήψη χωρίς ιατρική καθοδήγηση.
Παρακάτω παρουσιάζονται μερικά από τα πιο δημοφιλή φάρμακα που, αν δεν χρησιμοποιηθούν σωστά, μπορούν να βλάψουν τη νεφρική λειτουργία:
1. Γαστροπροστατευτικά φάρμακα – Ομεπραζόλη και άλλοι αναστολείς αντλίας πρωτονίων
Η ομεπραζόλη χρησιμοποιείται για την αντιμετώπιση της γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης, της καούρας και των ελκών. Ωστόσο, η παρατεταμένη χρήση χωρίς ιατρική παρακολούθηση μπορεί να οδηγήσει σε οξεία νεφρική βλάβη ή χρόνια νεφρική νόσο. Είναι ζωτικής σημασίας η χρήση να γίνεται κατόπιν αξιολόγησης από ειδικό και να αποφεύγεται η αυτοθεραπεία.
Εναλλακτική: Ανταγωνιστές Η2, όπως η φαμοτιδίνη ή η ρανιτιδίνη, θεωρούνται γενικά ασφαλέστεροι για όσους δεν έχουν ήδη νεφρική βλάβη.
2. Ιβουπροφαίνη και άλλα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη
Το δημοφιλές αυτό παυσίπονο μπορεί να μειώσει τη ροή του αίματος προς τα νεφρά και να προκαλέσει οξεία νεφρική βλάβη, ειδικά σε ηλικιωμένους ή άτομα με προϋπάρχουσα νεφρική νόσο. Ο κίνδυνος αυξάνεται με την παρατεταμένη χρήση ή τις υψηλές δόσεις.
Σύσταση: Μην ξεπερνάτε τις 10 συνεχόμενες ημέρες κατανάλωσης χωρίς ιατρική παρακολούθηση.
3. Παυσίπονα όπως ασπιρίνη, ναπροξένη και δικλοφενάκη
Η υπερβολική κατανάλωση NSAIDs αυξάνει την κατακράτηση υγρών, ανεβάζει την αρτηριακή πίεση και μπορεί να οδηγήσει σε χρόνια νεφρική νόσο. Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν φούσκωμα, κόπωση, ναυτία και μειωμένη ούρηση.
4. Αντιβιοτικά αμινογλυκοσίδες
Φάρμακα όπως η γενταμικίνη ή η αμικασίνη, αν και αποτελεσματικά ενάντια σε σοβαρές λοιμώξεις, μπορεί να προκαλέσουν νεφροτοξικότητα, επηρεάζοντας τα νεφρώνια που φιλτράρουν το αίμα και παράγουν τα ούρα. Η χρήση τους απαιτεί αυστηρή ιατρική παρακολούθηση.
5. Λίθιο για τη διπολική διαταραχή
Η μακροχρόνια θεραπεία με λίθιο μπορεί να προκαλέσει νεφρική ανεπάρκεια και νεφρογενή άποιο διαβήτη. Οι ασθενείς πρέπει να παρακολουθούνται τακτικά από νεφρολόγους και ψυχιάτρους.
6. Διουρητικά
Αν και βοηθούν στη θεραπεία της υπέρτασης και της κατακράτησης υγρών, τα διουρητικά αυξάνουν το φόρτο εργασίας των νεφρών, γεγονός που μπορεί με τον χρόνο να προκαλέσει αφυδάτωση, διαταραχή ηλεκτρολυτών και νεφρική ανεπάρκεια.
7. Φάρμακα για την αρτηριακή πίεση
Ορισμένοι αναστολείς του συστήματος ρενίνης-αγγειοτενσίνης (RAS) μπορούν με την πάροδο του χρόνου να επηρεάσουν τη νεφρική λειτουργία. Παρ’ όλα αυτά, δεν πρέπει να διακόπτονται χωρίς ιατρική συμβουλή, καθώς είναι απαραίτητα για τον έλεγχο της υπέρτασης.
Συμβουλές και συστάσεις για την προστασία των νεφρών
• Ελέγχετε την αρτηριακή σας πίεση με τακτικές εξετάσεις.
• Διατηρήστε υγιές βάρος μειώνοντας το περιττό λίπος.
• Ρυθμίστε τα επίπεδα σακχάρου αν είστε διαβητικοί.
• Κάντε τακτικές εξετάσεις ούρων για τον έλεγχο πρωτεϊνουρίας.
• Αποφύγετε την αυτοθεραπεία, ακόμη και με φάρμακα χωρίς συνταγή.
• Κόψτε βλαβερές συνήθειες όπως το κάπνισμα και η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ.
• Ελέγξτε τους καρδιαγγειακούς παράγοντες, όπως χοληστερίνη και τριγλυκερίδια.