Στη ζωή, υπάρχουν στιγμές που το να προστατεύεις την ηρεμία σου δεν σημαίνει να απομακρύνεις αγνώστους – αλλά ακριβώς εκείνους τους ανθρώπους που γνωρίζεις μια ζωή.
Ο Χαρούκι Μουρακάμι, ο διάσημος Ιάπωνας συγγραφέας, συχνά εξερευνά θέματα όπως η μοναξιά, τα όρια και η συναισθηματική διαύγεια. Τα μυθιστορήματά του μπορεί να μοιάζουν ονειρικά και εσωστρεφή, όμως πολλές φορές οι αλήθειες του έρχονται με απόλυτη καθαρότητα: Δεν έχει κάθε μέλος της οικογένειας το δικαίωμα να βρίσκεται στον χώρο σου – είτε συναισθηματικά είτε κυριολεκτικά.
Η πιο δύσκολη αλήθεια; Κάποιες φορές, εκείνοι που σε εξαντλούν περισσότερο είναι αυτοί που έχουν το ίδιο επώνυμο με σένα. Και καμιά φορά, αυτοί που σε πληγώνουν σε φωνάζουν «κόρη», «θείε» ή «αδελφή». Δεν πρόκειται για καλλιέργεια συγκρούσεων – αλλά για ενθάρρυνση βαθιάς ενδοσκόπησης. Γιατί το σπίτι σου πρέπει να είναι καταφύγιο, όχι πεδίο μάχης για άλυτα συναισθήματα.
Ας δούμε τρεις τύπους συγγενών για τους οποίους ίσως χρειαστεί να το σκεφτείς διπλά πριν τους καλωσορίσεις στο σπίτι σου, συνοδευόμενους από σκέψεις εμπνευσμένες από τη διακριτική αλλά δυνατή σοφία του Μουρακάμι. Έτοιμος για εσωτερική εργασία;
1. Ο συγγενής που αγνοεί τα όριά σου
«Αν δεν μπορείς να διαχειριστείς τα συναισθήματά σου, τελικά θα πληγώσεις όσους νοιάζονται για σένα.» — Εμπνευσμένο από τον Χαρούκι Μουρακάμι
Όλοι ξέρουμε κάποιον – μια θεία, έναν ξάδελφο, έναν συμπέθερο – που εισβάλλει στον χώρο σου σαν να του ανήκει. Χωρίς να χτυπήσει την πόρτα, χωρίς να σεβαστεί, μόνο κριτική και αναστάτωση.
Ίσως να φαίνεται μικρό, όμως όταν κάποιος επανειλημμένα παραβιάζει τους κανόνες, την ενέργεια ή την ιδιωτικότητά σου, στέλνει ένα ηχηρό μήνυμα: δεν εκτιμά τη δική σου άνεση.
Το να βάζεις όρια δεν είναι πικρία – είναι συναισθηματική υγιεινή.
Ρώτα τον εαυτό σου: Αν κάποιος δεν σέβεται τον χώρο που ζεις, θα σεβαστεί άραγε τον χώρο σου οπουδήποτε αλλού;
2. Το μέλος της οικογένειας που σε χειραγωγεί συναισθηματικά
«Δεν υπάρχει πιο μοναχικό συναίσθημα από το να ζεις με κάποιον που σιγά-σιγά σβήνει το πνεύμα σου.» — Εμπνευσμένο από τον Χαρούκι Μουρακάμι
Ο έλεγχος δεν ασκείται πάντα με φωνές. Κάποια μέλη της οικογένειας χειρίζονται την ενοχή, τη σιωπή και τους αναστεναγμούς ως όπλα.
Ο αδελφός που σου λέει διαρκώς ότι είσαι εγωιστής. Ο γονιός που υπενθυμίζει διαρκώς τις θυσίες του. Ο ξάδελφος που έρχεται μόνο για να κριτικάρει και να συγκρίνει.
Αυτές οι αλληλεπιδράσεις ίσως φαίνονται φυσιολογικές ή και «στοργικές» – όμως κάτω από την επιφάνεια κρύβεται συναισθηματικός εκβιασμός. Και όταν τους αφήνεις να μπουν στο σπίτι σου, δεν γεμίζουν απλώς τα δωμάτιά σου – φθείρουν την αυτοεκτίμησή σου.
Σκέψου το: Μοιράζεσαι το καταφύγιό σου με κάποιον που φέρνει μόνο καταιγίδες;
3. Ο καιροσκόπος που εμφανίζεται μόνο όταν χρειάζεται κάτι
«Όσοι εμφανίζονται μόνο όταν τους συμφέρει, θα εξαφανιστούν όταν εσύ θα τους χρειαστείς.» — Εμπνευσμένο από τον Χαρούκι Μουρακάμι
Κάποιοι συγγενείς εμφανίζονται μόνο όταν είναι σε κρίση – χρειάζονται καναπέ, δανεικά ή διαφυγή από το τελευταίο τους μπλέξιμο.
Το να βοηθάς δεν είναι κακό. Όμως όταν η παρουσία τους συνοδεύεται πάντα από κάποιο αίτημα και ποτέ από αληθινό ενδιαφέρον, το σπίτι σου παύει να είναι καταφύγιο και γίνεται μονόπλευρο καταφύγιο. Αυτές οι σχέσεις εξαντλούν τον χρόνο, τα χρήματα και την ηρεμία σου.
Να θυμάσαι: Χέρια που απλώνονται μόνο για να πάρουν, κάποτε θα σε αφήσουν άδειο.
Ρώτα τον εαυτό σου: Προσφέρεις στήριξη ή απλώς ένα βολικό σταθμό για κάποιον που δεν θα περπατήσει ποτέ στο πλάι σου;
Τελικές σκέψεις: Ο χώρος σου, τα όριά σου, η ηρεμία σου
Όταν ανοίγεις την πόρτα σου, ανοίγεις την ψυχή σου. Το να προσέχεις ποιος μπαίνει δεν είναι εγωιστικό – είναι αναγκαίο για τη δική σου ισορροπία. Το «όχι» είναι μερικές φορές η πιο ευγενική πράξη προς τον εαυτό σου.
Όπως έγραψε ο Μουρακάμι:
«Αυτό που αφήνεις να μπει μέσα σου, σε αλλάζει. Διάλεξε σοφά.»
Άσε το σπίτι σου να είναι ιερός χώρος – γεμάτος μόνο με ανθρώπους που φέρνουν ζεστασιά, σέβονται τα όριά σου και βαδίζουν δίπλα σου με αγάπη και σεβασμό. Οι υπόλοιποι, ακόμα κι αν είναι συγγενείς, μπορούν να μείνουν απ’ έξω.