Μικροπλαστικά σε καθημερινά τρόφιμα όπως το ρύζι, το μέλι και τα λαχανικά – Τι λένε οι ειδικοί και πώς μπορούμε να μειώσουμε την έκθεσή μας
Τα μικροπλαστικά — οι αόρατοι ρύποι της καθημερινότητάς μας — έχουν εισβάλει πλέον όχι μόνο στο περιβάλλον, αλλά και στο πιάτο μας. Σύμφωνα με την Αμερικανίδα γιατρό και αρθρογράφο υγείας Dr. Faith Coleman, εννέα συνηθισμένα τρόφιμα και ροφήματα που βρίσκουμε στα ράφια του σούπερ μάρκετ περιέχουν ανησυχητικά επίπεδα μικροπλαστικών. Τα μικροπλαστικά είναι μικροσκοπικά κομμάτια πλαστικού μικρότερα των 5 χιλιοστών, τα οποία προέρχονται από τη διάσπαση μεγαλύτερων πλαστικών προϊόντων, αλλά και από βιομηχανικές διαδικασίες. Το ανησυχητικό είναι πως έχουν πλέον εντοπιστεί ακόμα και σε ανθρώπινους ιστούς — μεταξύ αυτών και στον εγκέφαλο — χωρίς να υπάρχουν ακόμα σαφείς απαντήσεις για τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις τους στην υγεία.
Τα 9 τρόφιμα με τη μεγαλύτερη επιβάρυνση:
1. Μπουκάλια με εμφιαλωμένο νερό
Αποτελούν μία από τις πιο κοινές πηγές μικρο- και νανοπλαστικών. Το πλαστικό από το οποίο κατασκευάζονται (PET) μπορεί να απελευθερώνει χιλιάδες μικροσκοπικά σωματίδια κάθε φορά που πιέζεται ή ζεσταίνεται. Έρευνες έχουν καταγράψει έως και 240.000 σωματίδια ανά λίτρο.
2. Τσάι σε φακελάκια
Ακόμα και τα χάρτινα φακελάκια τσαγιού περιέχουν πολυπροπυλένιο για να διατηρούν το σχήμα τους. Όταν έρχονται σε επαφή με ζεστό νερό, απελευθερώνουν μικροπλαστικά. Η γιατρός προτείνει τη χρήση ανοξείδωτων φίλτρων και χύμα τσαγιού.
3. Θαλασσινά και οστρακοειδή
Η ρύπανση των θαλασσών σημαίνει ότι τα ψάρια και κυρίως τα οστρακοειδή (μύδια, στρείδια, αχιβάδες) περιέχουν υψηλές ποσότητες μικροπλαστικών, λόγω της συσσώρευσής τους στη θαλάσσια τροφική αλυσίδα.
4. Ρύζι (ιδίως το έτοιμο)
Μισό φλιτζάνι ρύζι μπορεί να περιέχει έως και 4 mg μικροπλαστικών. Το προσυσκευασμένο/στιγμιαίο ρύζι φαίνεται να περιέχει έως και τετραπλάσιες ποσότητες. Πλύσιμο με φιλτραρισμένο νερό μπορεί να μειώσει την ποσότητα κατά 20-40%.
5. Αλάτι
Το 90% των δειγμάτων αλατιού που μελετήθηκαν διεθνώς περιείχαν μικροπλαστικά. Οι ερευνητές ενοχοποιούν τόσο τη ρύπανση όσο και τις διαδικασίες παραγωγής και συσκευασίας. Προτιμήστε αλάτι σε γυάλινη ή χάρτινη συσκευασία.
6. Μέλι
Ακόμη και το μέλι μπορεί να περιέχει μικροπλαστικά, καθώς οι μέλισσες εκτίθενται σε αυτά και τα μεταφέρουν στην κυψέλη. Οι ειδικοί προτείνουν μέλι από τοπικούς μελισσοκόμους με φυσικές μεθόδους συλλογής.
7. Φρούτα και λαχανικά
Αν και υγιεινά, δεν ξεφεύγουν από την επιβάρυνση. Μικροπλαστικά απορροφώνται από τις ρίζες και καταλήγουν στο βρώσιμο μέρος. Τα μήλα και τα καρότα είναι από τα πιο μολυσμένα. Πλύσιμο και ξεφλούδισμα βοηθούν, ενώ τοπικά/βιολογικά προϊόντα είναι καλύτερη επιλογή.
8. Πρωτεΐνες (ειδικά επεξεργασμένες)
Σύμφωνα με μελέτη, το 88% τόσο των ζωικών όσο και των φυτικών πρωτεϊνών περιέχει μικροπλαστικά. Τα επεξεργασμένα προϊόντα (π.χ. ψαροκροκέτες, κοτομπουκιές) είναι οι χειρότεροι «ένοχοι».
9. Τρόφιμα σε πλαστική συσκευασία
Ανεξαρτήτως περιεχομένου, η επαφή με πλαστική συσκευασία αυξάνει τον κίνδυνο μόλυνσης από μικροπλαστικά — ειδικά αν υπάρχει θερμότητα (π.χ. πλαστικά δοχεία για ζεστά φαγητά).
Τι μπορούμε να κάνουμε;
Η Dr. Coleman τονίζει πως, αν και δεν υπάρχει ακόμη ξεκάθαρο όριο ασφαλούς έκθεσης, καλό είναι να περιορίσουμε την καθημερινή μας επαφή με μικροπλαστικά όσο το δυνατόν περισσότερο. Οι προτάσεις της περιλαμβάνουν:
- Επιλογή γυάλινων ή μεταλλικών δοχείων και συσκευασιών
- Προτίμηση χύμα προϊόντων όπου είναι δυνατόν
- Κατανάλωση τροφίμων από τοπικούς ή βιολογικούς παραγωγούς
- Ενημέρωση και πίεση για αλλαγή συσκευασιών στη βιομηχανία τροφίμων
Η επιστήμη βρίσκεται ακόμα στην αρχή όσον αφορά τις συνέπειες της έκθεσης στα μικροπλαστικά. Ωστόσο, τα δεδομένα είναι αρκετά για να μας βάλουν σε σκέψεις — και ενδεχομένως να αλλάξουμε συνήθειες για ένα καθαρότερο πιάτο.