Έχετε αναρωτηθεί ποτέ αν υπάρχει κάποια σχέση ανάμεσα στην ιδιοφυΐα και στο να είναι κάποιος τρελός; Πολλά παραδείγματα στην ιστορία της ανθρωπότητας αποδεικνύουν, ότι η δημιουργικότητα και οι ψυχικές ασθένειες, όπως η διπολική διαταραχή και η σχιζοφρένεια, είναι πολύ συνηθισμένα ανάμεσα σε ιδιοφυείς ανθρώπους, όπως συγγραφείς και μουσικοί. Σύμπτωση;
Οι περιπτώσεις των παρακάτω ιδιοφυιών ανθρώπων του παρελθόντος επιβεβαιώνουν τον ισχυρισμό αυτό, αφού κατάφεραν ο καθένας από αυτούς να ξεχωρίσουν στον τομέα τους, να γράψουν ιστορία και να τους θυμόμαστε μέχρι και σήμερα.
Ασθενής #1
Έντγκαρ Άλαν Πόε
Αμερικανός ποιητής, συγγραφέας και κριτικός λογοτεχνίας (1809-1849).
Διάγνωση: ψυχική διαταραχή, αποφευκτική διαταραχή προσωπικότητας.
Συμπτώματα: φόβος για το σκοτάδι, μελαγχολία, απώλεια μνήμης, μανία καταδίωξης, ψευδαισθήσεις.
Ιατρικό ιστορικό: Από τα τέλη του 1830, ο Έντγκαρ Άλαν Πόε υπέφερε από κατάθλιψη. Η αλόγιστη κατανάλωση αλκοόλ επιδείνωσε την κατάστασή του: άρχισε να πέφτει σε μια κατάσταση μεγαλύτερης κατάθλιψης και βίαιης παραφροσύνης και μερικά χρόνια αργότερα εθίστηκε στο όπιο. Η κατάστασή του χειροτέρεψε μετά τον θάνατο της νεαρής γυναίκας του. Ο Πόε είχε παντρευτεί την ξαδέρφη του την Βιργινία, όταν ήταν 13 ετών. Το 1842, μετά από επτά χρόνια γάμου η Βιργινία διαγνώστηκε με φυματίωση και πέντε χρόνια αργότερα πέθανε.
Ωστόσο, μετά τον θάνατο της Βιργινία ο Πόε ερωτεύτηκε ξανά και έκανε δυο προσπάθειες να ξαναπαντρευτεί. Η πρώτη προσπάθεια απέτυχε, γιατί η κοπέλα αρνήθηκε την πρόταση γάμου, όταν είδε έναν νευρικό κλονισμό του συγγραφέα. Η δεύτερη απέτυχε εξαιτίας του ίδιο του Πόε, αφού λίγες μέρες πριν τον γάμο του βγήκε μερικούς φίλους για ποτό και εξαφανίστηκε. Τον βρήκαν έξι μέρες μετά σε παραλήρημα λόγω του αλκοόλ σε μια παλιά ταβέρνα στην Βαλτιμόρη.
Ο συγγραφέας εισήχθη στο νοσοκομείο, όπου πέθανε πέντε μέρες αργότερα, υποφέροντας από παραισθήσεις. Σε όλη του την ζωή, ο μεγαλύτερος φόβος του ήταν, ότι θα πεθάνει μόνος του και τελικά ο χειρότερος εφιάλτης του έγινε πραγματικότητα.
Σημαντική επιρροή/ εξέχουσα ιδέα: Ο Πόε ήταν πρωτοπόρος, αφού εισήγαγε τους αναγνώστες στο είδος της αστυνομικής και τα βιβλία τρόμου. Στα πρώιμα έργα του είχε επηρεαστεί από τον E. T. A. Hoffmann, ένα Πρώσο ρομαντικό συγγραφέα φαντασίας και τρόμου. Ωστόσο, ο Πόε κατάφερε να εξελίξει όσο κανένας άλλος το συγκεκριμένο είδος. Τα έργα του “The Tell-Tale Heart” και “Η πτώση του Οίκου των Άσερ” θεωρούνται κλασικά παραδείγματα γοτθικού τρόμου.
Ασθενής #2
Φρίντριχ Νίτσε
Γερμανός Φιλόσοφος (1844-1900)
Διάγνωση: συμπτωματική ψύχωση, μανιοκατάθλιψη, αποφευκτική διαταραχή προσωπικότητας.
Συμπτώματα: μεγαλομανία, κρίσεις πανικού, έντονοι πονοκέφαλοι.
Ιατρικό Ιστορικό: Τα ιατρικά αρχεία αναφέρουν, ότι ο Νίτσε ως ασθενής έπινε τα ούρα του, ούρλιαζε και φώναζε τον φύλακα του νοσοκομείου Βίσμαρκ. Κατά την παραμονή του στο νοσοκομείο είχε προσπαθήσει επανειλημμένα να μπλοκάρει την πόρτα με σπασμένο γυαλί, κοιμόταν στο πάτωμα, χοροπηδούσε χωρίς προφανή λόγο, έκανε διάφορες γκριμάτσες και είχε βγάλει τον αριστερό ώμο του. Μετά από ένα εγκεφαλικό επεισόδιο αποπληξίας , ο Νίτσε έπασχε από διανοητική διαταραχή μέχρι το τέλος της ζωής του. Ωστόσο, μερικά από τα πιο σημαντικά έργα του, όπως το “Έτσι μίλησε ο Ζαρατούστρα” ολοκληρώθηκαν σε αυτή την περίοδο. Πέρασε 11 χρόνια σε ψυχιατρικά ιδρύματα, έχοντας μόνο την μητέρα του στο πλευρό του.
Σημαντική επιρροή/ εξέχουσα ιδέα: ο ιδανικός άνθρωπος περιγράφηκε από τον Νίτσε ως ένα εξαιρετικά δημιουργικό, θαρραλέο, δυνατό και σπάνιο άτομο, όπως ο Ναπολέων, ο Γκαίτε και ο Μπετόβεν.
Ασθενής #3
Έρνεστ Χέμινγουεϊ
Αμερικανός μυθιστοριογράφος (1899-1961)
Διάγνωση: σοβαρή κατάθλιψη, ψυχική κατάρρευση.
Συμπτώματα: τάσεις αυτοκτονίας, μανία καταδίωξης, άγχος.
Ιατρικό ιστορικό: Το 1960 ο Χέμινγουεϊ επέστρεψε την Αμερική από την Κούβα. Εκείνη την περίοδο υπέφερε από κατάθλιψη, φόβους και αβεβαιότητα, τα οποία τον εμπόδιζαν να εργαστεί. Για να το ξεπεράσει αυτό, υποβλήθηκε οικειοθελώς σε είκοσι γύρους ηλεκτροσπασμοθεραπείας σε ψυχιατρική κλινική. Έχοντας χάσει πολλές από τις αναμνήσεις του μετά από αυτή την διαδικασία, είπε: “Ποια είναι η αίσθηση του να καταστρέφεις το μυαλό κάποιου, ειδικά ενός συγγραφέα και να τον καθιστάς εντελώς άχρηστο; Η θεραπεία ήταν επιτυχής, αλλά χάσαμε τον ασθενή!” Μετά από αυτό, ο συγγραφέας προσπάθησε πολλές φορές να αυτοκτονήσει, αλλά τον απέτρεψε η οικογένειά του. Τελικά, αυτοπυροβολήθηκε με το αγαπημένο του κυνηγετικό όπλο.
Σημαντική επιρροή/ εξέχουσα ιδέα: Η ιδέα της “χαμένης γενιάς.” Ακριβώς, όπως και οι συνάδελφοι του Φιντέραλντ και Ρεμάρκ, ο Χέμινγουεϊ ανήκει στην γενιά, που μεγάλωσε κατά την διάρκεια του Α’ Π.Π. Ο συγγραφέας, επίσης, εισήγαγε την θεωρία του παγόβουνου ή θεωρία της παράλειψης, που συνεπάγεται ένα μινιμαλιστικό στιλ με έμφαση σε περισσότερο επιφανειακά ζητήματα. Άλλη μια ιδέα που εισήγαγε ήταν εκείνη της αρσενικής κυριαρχίας, την οποία ανέπτυξε πολύ στα λογοτεχνικά έργα του. Ο τυπικός χαρακτήρας του είναι ένας σιωπηλός πολεμιστής, που παραμένει δυνατός μέχρι το τέλος, όπως ο Σαντιάγο στο “Ο γέρος και η θάλασσα.”
Ασθενής #4
Φράνς Κάφκα
Τσέχος συγγραφέας (1883-1924)
Διάγνωση: νεύρωση, μη-υποτροπιάζουσα κατάθλιψη, ψυχασθένεια, φυματίωση.
Συμπτώματα: άγχος, φοβίες, διαταραχές ύπνου, ψυχοσωματικά προβλήματα στην προσωπική ζωή.
Ιατρικό ιστορικό: Τα ψυχολογικά προβλήματα του Κάφκα προέρχονταν από την δύσκολη σχέση με τον πατέρα του, δύσκολες σχέσεις με την οικογένεια και μπερδεμένες προσωπικές σχέσεις. Η οικογένειά του δεν εκτιμούσε την δουλειά του και κατέκριναν τα σχέδιά του να γίνει διάσημος συγγραφέας, οπότε ο νεαρός Κάφκα έπρεπε να το κάνει στα κρυφά.
“Για μένα είναι μια φριχτή διπλή ζωή, που η μόνη διέξοδος είναι η τρέλα”, έγραψε ο ίδιος στο ημερολόγιο του.
Όταν ο πατέρας του επέμενε να τον βοηθήσει στην επιχείρηση που είχε, αφού δεν έκανε κάτι αξιοσημείωτο στην ζωή του, ο Κάφκα αποφάσισε να αυτοκτονήσει και έγραψε μια επιστολή στον φίλο του Μαξ Μπροντ, ο οποίος πιστεύεται, ότι έσωσε τον φίλο του από την αυτοκτονία.
Λίγο πριν τον θάνατό του, ένα πρόβλημα που είχε στον λαιμό του χειροτέρεψε τόσο πολύ, που δεν μπορούσε καν να φάει. Τρεις μήνες αργότερα ο Κάφκα πέθανε σε ηλικία 41 ετών.
Σημαντική επιρροή/ εξέχουσα ιδέα: Ο Κάφκα δεν έγινε γνωστός όσο ήταν εν ζωή, αφού οι εκδότες αρνούνταν να εκδώσουν τα έργα του. Μετά τον θάνατό του, ο φίλος του Μαξ Μπροντ, αγνόησε την τελευταία του επιθυμία να κάψει όλα τα ανέκδοτα έργα του και εξέδωσε τα βιβλία και τα ημερολόγια του. Έτσι, χιλιάδες άνθρωποι σε όλο τον κόσμο μαγεύτηκαν από τον μαγευτικό και σουρεαλιστικό κόσμο του Κάφκα.
Ασθενής #5
Τζόναθαν Σουίφτ
Αγγλο-Ιρλανδός συγγραφέας (1667-1745)
Διάγνωση: Αλτσχάιμερ ή Νόσος του Pick.
Συμπτώματα: ζάλη, αποπροσανατολισμός, απώλεια μνήμης, αδυναμία να αναγνωρίσει άτομα και αντικείμενα, αδυναμία να πιάσει το νόημα της ανθρώπινης ομιλίας.
Ιατρικό Ιστορικό: Η κατάσταση του Τζόναθαν Σουίφτ συνεχώς χειροτέρευε. Στα συμπτώματα τρέλας προστέθηκαν τα ξεσπάσματα βίας. Οι γιατροί ανέφεραν, ότι είχε προσπαθήσει να κάνει κακό στον εαυτό του. Είχε προσπαθήσει επανειλημμένα να βγάλει το μάτι του.
Σημαντική επιρροή/ εξέχουσα ιδέα: Ένα νέο είδος πολιτικής σάτιρας. “Τα ταξίδια του Γκιούλιβερ” σίγουρα δεν ήταν το πρώτο σατιρικό έργο για την πραγματικότητα της εποχής εκείνης, αλλά ο Σουίφτ κατάφερε να αναδείξει τις ηθικές αδυναμίες της ηλικίας του και να κάνει μια κριτική στους διανοούμενους του Διαφωτισμού.
Ασθενής #6
Ζαν Ζακ Ρουσσώ
Γάλλος φιλόσοφος και συγγραφέας (1712-1778)
Διάγνωση: παράνοια.
Συμπτώματα: μανία καταδίωξης.
Ιατρικό ιστορικό: Ο Ρουσσώ βρισκόταν σε διαμάχη με την εκκλησία και την κυβέρνηση λόγω του βιβλίου του “Αιμίλιος” ή “Περί αγωγής.” Γνωρίζοντας, ότι η αντίδραση των κυβερνητικών αξιωματούχων θα ήταν έντονη, η μανία καταδίωξης που είχε χειροτέρευσε. Έβλεπε παντού συνωμοσίες και δεν έμενε ποτέ σε ένα μέρος για πολύ ώρα. Πίστευε, ότι οι φίλοι του έκαναν άσχημα σχέδια γι’ αυτόν πίσω από την πλάτη του.
Σημαντική επιρροή/ εξέχουσα ιδέα: Εκπαιδευτική μεταρρύθμιση. Πολλές σύγχρονες ιδέες και απόψεις για τα σημερινά εκπαιδευτικά συστήματα βασίζονται στις ιδέες του Ρουσσώ. Υποστήριξε, ότι τα παιδιά μπορούν να μάθουν μόνο χρησιμοποιώντας παραδείγματα και μέσω εμπειρικών μεθόδων. Επίσης, ανέπτυξε την ιδέα του ρομαντισμού στην λογοτεχνία.
Ασθενής #7
Γκυ Ντε Μωπασσάν
Γάλλος συγγραφέας (1850-1893)
Διάγνωση: προοδευτική υπερπυρηνική παράλυση.
Συμπτώματα: υποχονδρία, τάσεις αυτοκτονίας, ξεσπάσματα θυμού, παραλήρημα, ψευδαισθήσεις.
Ιατρικό Ιστορικό: Ο συγγραφέας σε όλη του την ζωή ήταν υποχόνδριος. Ο μεγαλύτερος φόβος του ήταν να τρελαθεί. Από το 1884 υπέφερε από πολύ συχνές κρίσεις πανικού και ψευδαισθήσεις. Σε μια περίοδο έντονου άγχους προσπάθησε 2 φορές να αυτοκτονήσει, την πρώτη φορά με περίστροφο και την δεύτερη με μαχαίρι. Το 1891, μετά την δεύτερη απόπειρα αυτοκτονίας ο συγγραφέας εισήχθη σε ένα ιδιωτικό άσυλο στο Παρίσι, όπου και πέθανε το 1893.
Σημαντική επιρροή/ εξέχουσα ιδέα: Ο Μωπασσάν ήταν ένθερμος υποστηρικτής του Νατουραλισμού και στην συνέχεια του Ρεαλισμού. Καταδίκαζε έντονα τον καταναλωτισμό και γι’ αυτό προτιμούσε την μοναξιά. Ένας από τους συγγραφείς που έχει επηρεαστεί πολύ από τον Μωπασσάν είναι ο George Duroy.
Ασθενής #8
Βιρτζίνια Γουλφ
Αγγλίδα συγγραφέας (1882-1941)
Διάγνωση: σοβαρή κατάθλιψη.
Συμπτώματα: ψευδαισθήσεις, εφιάλτες και εναλλαγές διάθεσης. Είχε αυτοκτονικές σκέψεις από νεαρή ηλικία.
Ιατρικό Ιστορικό: Σε ηλικία 13 ετών βιάστηκε από τους ετεροθαλείς αδελφούς της, που έμεναν στο σπίτι της οικογένειάς της. Μετά από αυτό ανέπτυξε μια αρνητική στάση απέναντι σ όλους τους ανθρώπους και έπαθε τον πρώτο νευρικό της κλονισμό, όταν πέθανε η μητέρα της. Μάλιστα, προσπάθησε να αυτοκτονήσει, αλλά την απέτρεψαν μέλη της οικογένειάς της. Το 1904 πέθανε ο πατέρας της και η Βιρτζίνια έπαθε την πιο σοβαρή κατάρρευση από την οποία δεν συνήλθε ποτέ.
Λόγω του βιασμού της είχε σοβαρά προβλήματα επικοινωνίας με τους άντρες. Αν και είχε παραδεχτεί τις σχέσεις της με γυναίκες, απέφευγε κάθε είδους συναισθηματικής επαφής ή οικειότητας μαζί τους. Κάποιοι βιογράφοι αναφέρουν, ότι αν και είχε έναν ευτυχισμένο γάμο, δεν μπορούσε να κοιμηθεί στο ίδιο κρεβάτι με τον άντρα της.
Στις αρχές του Β’ Π.Π. το σπίτι της στο Λονδίνο καταστράφηκε τελείως, η βιβλιοθήκη της κάηκε και ο άντρας παραλίγο να πεθάνει σε έναν βομβαρδισμό. Αυτό της δημιούργησε πολύ βαριά κατάθλιψη. Τον Μάρτιο του 1941 έπεσε σε ένα ποτάμι. Στο γράμμα που έγραψε πριν αυτοκτονήσει έλεγε στον άντρα της, ότι δεν μπορούσε να τον βασανίζει άλλο και ότι εκείνος την έκανε όσο ευτυχισμένη θα μπορούσε να γίνει.