Συχνά, υποθέτουμε, ότι γνωρίζουμε να πάντα γύρω από την συμπεριφορά μας και ότι μπορούμε να προβλέψουμε την αντίδρασή μας σε κάθε κατάσταση που θα βρεθούμε. Ωστόσο, τα παρακάτω πειράματα αποδεικνύουν, ότι η ψυχολογία μας είναι πολύ πιο πολύπλοκη από όσο νομίζουμε.
Δείτε παρακάτω αυτά τα 7 πειράματα, που αποδεικνύουν, ότι φύση μας μπορεί να υπερνικήσει ό,τι έχουμε μάθει. Οι άνθρωποι κρύβουν μέσα τους περισσότερα από όσα φαντάζεστε.
#1 Μπορούμε να αναγκάσουμε τον εαυτό μας να κάνει κάτι.
Το 2000 ο Marco Evaristti διεξήγαγε ένα κοινωνικό πείραμα, που περιείχε 10 μίξερ με χρυσόψαρα να κολυμπάνε μέσα. Ο κάθε υποψήφιος που τα έβλεπε είχε την δυνατότητα να πατήσει το κουμπί και να σκοτώσει τα χρυσόψαρα που ήταν μέσα. Ένας από τους συμμετέχοντες σκότωσε ένα χρυσόψαρο, μόλις μια ώρα μετά την έναρξη του πειράματος. Από ότι φαίνεται η φύση μας κάνει να ενεργούμε με σκληρούς τρόπους για κανέναν προφανή λόγο.
#2 Προσαρμόζουμε την πραγματικότητα ανάλογα με τις προσδοκίες που έχουμε για τον εαυτό μας.
Το 1993, μια ομάδα επιστημόνων από το Οχάιο έβαψε κάποιες γυναίκες, ώστε να φαίνονται, ότι έχουν ουλές. Αφού κοίταξαν τον εαυτό τους στον καθρέπτη, τους ζητήθηκε να βγουν έξω και να συναντήσουν μερικούς ξένους. Στην συνέχεια, οι επιστήμονες υποστήριξαν, ότι έβαλαν κρέμα στο πρόσωπο των γυναικών, για να προφυλάξουν το δέρμα τους. Στην πραγματικότητα, οι επιστήμονες απλά έβγαλαν το μεικ απ με τις ουλές, χωρίς να ενημερώσουν τους συμμετέχοντες.
Μετά τη συνάντηση με νέους ανθρώπους, πολλές από τις γυναίκες δήλωσαν, ότι υπέστησαν διάφορες μορφές διακρίσεων. Ήταν ακόμη σε θέση να αναφέρουν λόγια και ενέργειες που χρησιμοποιήθηκαν για να τις προσβάλλουν.
Παρά το γεγονός, ότι κανένας από τους συμμετέχοντες δεν είχε κανένα εμφανές ελάττωμα στο πρόσωπό του (οι ουλές είχαν ήδη αφαιρεθεί), οι γυναίκες βίωναν διάκριση εις βάρος, γιατί νόμιζαν, ότι είχαν σημάδια στο πρόσωπό τους.
#3 Παρατηρούμε πολύ λιγότερα από αυτά που συμβαίνουν στην πραγματικότητα.
Σε ένα άλλο πείραμα ένας ηθοποιός πήγαινε σε περαστικούς και του ζητούσε οδηγίες. Ενώ οι περαστικοί του έδιναν οδηγίες, η συζήτηση διακοπτόταν από 2 άλλους ηθοποιούς, που έκαναν τους εργάτες που κουβαλούσαν μια πόρτα ανάμεσα στον ηθοποιό και τον περαστικό. Την ώρα που περνούσαν οι εργάτες ο ηθοποιός αντικαταστάθηκε από έναν άλλον άνθρωπο. Οι δυο ηθοποιοί είχαν διαφορετικό ύψος, ρούχα, φωνή και χτένισμα. Οι περισσότεροι από τους περαστικούς δεν κατάλαβαν την διαφορά.
Αυτή η “τύφλωση για αλλαγή” δείχνει πόσο επιλεκτική είναι η αντίληψή μας. Δυσκολεύεστε να το πιστέψετε; Κάντε το τεστ μόνοι σας. Οι 2 φωτογραφίες παρακάτω έχουν μόνο μια διαφορά. Προσπαθήστε να την βρείτε. Μόλις το βρείτε, δεν θα μπορείτε να το ξεχάσετε!
#4 Η δύναμη της θέλησης έχει άμεσο αντίκτυπο στην επιτυχία μας.
Το “Πείραμα των ζαχαρωτών” διεξήχθη για πρώτη φορά πριν από 40 χρόνια. Αργότερα, προέκυψε ότι τα παιδιά προσχολικής ηλικίας που ήταν σε θέση να περιμένουν περισσότερο είχαν πολύ λιγότερες πιθανότητες να έχουν προβλήματα συμπεριφοράς, να κάνουν χρήση ναρκωτικών ή να εμφανίσουν παχυσαρκία στο λύκειο, σε σύγκριση με τα παιδιά που δεν μπορούσαν να περιμένουν ούτε ένα λεπτό.
Αργότερα, οι επιστήμονες συνέχισαν την μελέτη με μια ομάδα ενηλίκων άνω των 40 ετών. Τους έδειξαν μια φωτογραφία στην οθόνη ενός υπολογιστή, ενώ την ίδια στιγμή τους ζήτησαν να εκτελέσουν κάποιες κινήσεις. Όσοι από τους συμμετέχοντες επέδειξαν έλλειψη θέλησης ως παιδιά, δυσκολεύτηκαν περισσότερο ως ενήλικες να ολοκληρώσουν αυτά που τους είχαν ανατεθεί και η προσοχή τους αποσπάστηκε από τις εικόνες.
Οι επιστήμονες τονίζουν, ότι η έλλειψη θέλησης δεν είναι ίση με ελλείψεις στη γνωστική ανάπτυξη. Σε ορισμένες περιπτώσεις, η άρνηση της ευχαρίστησης μπορεί να είναι λάθος επιλογή.
#5 Είμαστε πολύ πιο σκληροί από όσο πιστεύουμε.
Σε ένα διάσημο πείραμα, το υπόγειο του Πανεπιστημίου του Στάνφορντ μετατράπηκε σε φυλακή. Συμμετέχοντες ήταν μια ομάδα εθελοντών φοιτητών αντρών. Χωρίστηκαν σε 2 ομάδες των 12 μελών, που η μία είχε των ρόλο των “φυλάκων” και η άλλη των “κρατουμένων”. Πριν από το πείραμα, όλοι οι συμμετέχοντες ελέγχθηκαν για την ψυχική σταθερότητα και υγεία.
Οι συμμετέχοντες και των δύο ομάδων έπαιρναν τον ίδιο μισθό. Το πείραμα ήταν σχεδιασμένο να διαρκέσει για τέσσερις εβδομάδες.
Στους φυλακισμένους δόθηκε η στολή των φυλακών και ένας προσωπικός αριθμός. Στους φύλακες δόθηκε η στολή του φύλακα των φυλακών, κλομπ και γυαλιά ηλίου, για να κρύβουν τα μάτια τους. Έπρεπε να παρακολουθούν τους φυλακισμένους, χωρίς να ασκήσουν βια.
Την δεύτερη μέρα του πειράματος, οι κρατούμενη εξεγέρθηκαν. Οι φύλακες χρησιμοποίησαν πυροσβεστήρες, για να ηρεμήσουν τους εξεγερμένους. Σύντομα, οι φύλακες ανάγκασαν τους κρατούμενους να κοιμηθούν γυμνοί στο τσιμέντο και η δυνατότητα να πάει κάποιος τουαλέτα ή να κάνει μπάνιο έγινε πολυτέλεια.
Ένας στους τρεις φύλακες εμφάνισε σαδισμό και ωμότητα, κοροϊδεύοντας ανοιχτά τους φυλακισμένους. Ένας από τους συμμετέχοντες έκανε απεργία πείνας, γεγονός που οδήγησε στο να τον τοποθετήσουν μέσα σε ένα μικρό ντουλάπι.
Οι υπόλοιποι φυλακισμένοι υποχρεώθηκαν να δώσουν τις κουβέρτες τους ή να πάνε στην απομόνωση. Μόνο ένα άτομο συμφώνησε να το πράξει.
Το πείραμα διήρκεσε μια εβδομάδα, αντί για 4 που ήταν ο αρχικός προγραμματισμός. Πολλοί από τους φύλακες εκνευρίστηκαν για την πρόωρη λήξη του πειράματος.
#6 Η εξουσία είναι πάνω από τους ηθικούς κανόνες.
Πόσο πόνο είναι ικανός να προκαλέσει ένας κανονικός άνθρωπος, αν είναι μέρος της δουλειάς του
Σε ένα πείραμα του Πανεπιστημίου Yale, ένας “φοιτητής” έπρεπε να φέρει εις πέρας κάποιες δουλειές, ένας “καθηγητής” έπρεπε να ελέγχει και να τιμωρεί τους φοιτητές με ένα σοκ από ηλεκτρικό ρεύμα για κάθε λάθος που έκαναν. Οι “φοιτητές” στην πραγματικότητα ήταν ηθοποιοί, που απλά έπρεπε να προσποιηθούν, ότι πονάνε από το ηλεκτροσόκ.
Ένας “καθηγητής” πήγε σε ένα άλλο δωμάτιο που περιείχε μια γεννήτρια με μοχλούς, στην οποία γράφτηκε η τάση. Συνεπώς, ο “καθηγητής” είχε επίγνωση του κινδύνου της δοκιμασίας που διεξάγει. Ξεκινώντας με 15 V, ο “καθηγητής” είχε σκοπό να αυξάνει την τάση για κάθε νέο λάθος μέχρι 450 V. Κατά την εφαρμογή της πιο αυστηρής τιμωρίας, οι διοργανωτές του πειράματος ζήτησαν από τον “καθηγητή” να χρησιμοποιήσει και τον τελευταίο μοχλό.
Αν ο “καθηγητής” φαινόταν να έχει αμφιβολίες, θα του ζητούσαν να συνεχίσει, λέγοντας του ότι η τιμωρία είναι απαραίτητη για το πείραμα. Επίσης, είχαν διαβεβαιώσει τον καθηγητή, ότι οι “φοιτητές” δεν θα είχαν σοβαρούς τραυματισμούς.
Τα αποτελέσματα έδειξαν, ότι η πλειονότητα των “καθηγητών” συνέχισε την τιμωρία μέχρι την χρήση της μέγιστης τάσης ρεύματος, έως ότου οι διοργανωτές τους ζήτησαν να σταματήσουν.
Το πείραμα έδειξε, ότι απόλυτα φυσιολογικοί ενήλικες μπορούν να βλάψουν τους άλλους, αν πάρουν εντολή από κάποιον που έχει εξουσία.
#7 Οι πεποιθήσεις μας μας εμποδίζουν να δούμε αντικειμενικά την πραγματικότητα.
Ο καθηγητής Arthur Ellison, που του αρέσει να κάνει πλάκες μια μέρα αποφάσισε να τελειώσει το μάθημά του με ένα παιχνίδι. Ζήτησε μια ομάδα εθελοντών (μερικοί από αυτούς ήταν συνάδελφοι καθηγητές του) να εστιάσουν την προσοχή τους σε ένα βάζο σιδήρου. Έπρεπε να κάνουν το βάζο να σταθεί στον αέρα μόνο κοιτάζοντάς το..και τα κατάφεραν. Το βάζο φαινόταν πραγματικά να αιωρείται πάνω από το τραπέζι. Η Άλισον δεν εξεπλάγη, όταν είδε το βάζο να αιωρείται με την βοήθεια ενός ηλεκτρομαγνήτη.
Οι φοιτητές δεν είχαν ιδέα για το ηλεκτρομαγνήτη και οι απόψεις τους διέφεραν. Ένας συμμετέχων είπε, ότι είδε κάποια γκρίζα ουσία που βοήθησε το βάζο να αιωρηθεί. Ένας άλλος από τους συμμετέχοντες υποστήριξε, ότι δεν είχε συμβεί τίποτα και το βάζο δεν είχε μετακινηθεί από την αρχική του θέση.
Και οι δύο μαθητές προσάρμοσαν και ερμήνευσαν αυτό που είδαν με βάση τα πιστεύω τους.