Σημαντικές λεπτομέρειες από το διασημότερο ναυάγιο που οι περισσότεροι δε γνωρίζουν.
Ένας αιώνας και 4 χρόνια συμπληρώθηκαν αυτήν την εβδομάδα από το ναυάγιο του Τιτανικού που στοίχισε τη ζωή σε πάνω από 1.500 επιβάτες.
Το βρετανικό υπερωκεάνιο βυθίστηκε στις 15 Απριλίου του 1912, μετά από σύγκρουση με παγόβουνο στα ανοιχτά του Ατλαντικού Ωκεανού.
Ήταν μία από τις πιο θανατηφόρες ναυτικές τραγωδίες σε καιρό ειρήνης, καθώς το πλοίο ήταν το μεγαλύτερο πλοίο της εποχής εκείνης. Σε συνδυασμό με το γεγονός ότι επρόκειτο για το παρθενικό ταξίδι του πλοίου, έκαναν τον Τιτανικό πηγή έμπνευσης για διάφορους καλλιτέχνες, με πιο γνωστή ίσως την κινηματογραφική μεταφορά του Τζέιμς Κάμερον.
Ωστόσο, παρά το γεγονός ότι η ιστορία του Τιτανικού είναι γνωστή στους πάντες, υπάρχουν ορισμένες σημαντικές λεπτομέρειες γύρω από το διάσημο ναυάγιο που οι περισσότεροι δεν γνωρίζουν. Ας δούμε ορισμένες εξ αυτών…
Οι καιρικές συνθήκες ήταν άψογες
Αν και εύκολα θα μπορούσε να φανταστεί κάποιος ότι τα κύματα, η βροχή και η ομίχλη θα έκαναν αθέατο το παγόβουνο που χτύπησε το πλοίο, οδηγώντας το στον υγρό του τάφο, στην πραγματικότητα οι καιρικές συνθήκες ήταν άψογες. Καθώς ο Τιτανικός ξεκίνησε να πλέει προς το χαμό του, οι καιρός ήταν τέλειος. Ούτε αέρας, ούτε κύματα υπήρχαν και η θάλασσα ήταν επίπεδη, ενώ το μόνο που έσπαγε την ηρεμία ήταν τα κύματα που προκαλούσε το υπερωκεάνιο ενώ έσκιζε τη θάλασσα. Όμως αυτός ο τέλειος καιρός, ήταν ίσως η καταδίκη του Τιτανικού.
Σύμφωνα με το μετεωρολόγο, Edward Lawrence, ακόμη και ένας μέτριος κυματισμός θα ήταν αρκετός να σπρώξει φωσφορίζον πλαγκτόν γύρω από τις άκρες του παγόβουνου. Το πλαγκτόν, το οποίο λάμπει έντονα όταν διαταραχθεί, θα έκανε ορατό το παγόβουνο. Μάλιστα, ο δεύτερος αξιωματικός του πλοίου, Charles Lightoller, ανάφερε συγκεκριμένα την απουσία πλαγκτόν σαν έναν από τους λόγους που οδήγησαν στην καταστροφή. Επιπλέον, ο ήπιος καιρός μπορεί να εμποδίσει την ξαφνική άνοδο και πτώση της θερμοκρασίας που συνήθως προειδοποιεί τους ναυτικούς για την είσοδο σε περιοχή με παγόβουνα.
Δυστυχώς, από τη στιγμή που το παγόβουνο εντοπίστηκε, δεν υπήρχε σχεδόν καθόλου χρόνος για την αποφυγή της σύγκρουσης. Από την έρευνα του ’12 για το ναυάγιο, διαπιστώθηκε ότι ο Τιτανικός είχε μόνο 37 δευτερόλεπτα για να προσπαθήσει να αλλάξει πορεία, παρόλο βέβαια που πιο σύγχρονες εκτιμήσεις κάνουν λόγο για τουλάχιστον 1 λεπτό
Το πλοίο είχε πάρει φωτιά καθ’ όλη τη διάρκεια του ταξιδιού
Λίγο πριν ο Τιτανικός σαλπάρει για το παρθενικό του ταξίδι, μια φωτιά ξεκίνησε μια φωτιά στις αποθήκες κάρβουνου του πλοίου. Όπως αποκαλύφθηκε από τη βρετανική έρευνα του δυστυχήματος, οι φλόγες μαίνονταν όταν το πλοίο σάλπαρε για τη Νέα Υόρκη, δημιουργώντας μια εξαιρετικά επικίνδυνη κατάσταση για τους επιβάτες.
Σύμφωνα με τον επιζήσαντα θερμαστή, J. Dilley, «δεν σβήσαμε αυτήν τη φωτιά και μεταξύ των θερμαστών υπήρχε συζήτηση σχετικά με το ότι έπρεπε να αδειάσουμε τις μεγάλες αποθήκες άνθρακα αφότου αποβιβάζαμε τους επιβάτες στη Νέα Υόρκη και μετά να καλούσαμε τα πυροσβεστικά πλοία ώστε να μας βοηθήσουν να κατασβήσουμε την πυρκαγιά». Αυτό, ωστόσο, δεν χρειάστηκε, καθώς ο Dilley ισχυρίστηκε ότι ο φλόγες έσβησαν όταν το παγόβουνο έσκισε το πλοίο, γεμίζοντας τις αποθήκες νερό.
Άλλα μέλη του πληρώματος, από την άλλη, ισχυρίστηκαν ότι η φωτιά κατασβήστηκε επιτυχώς μια μέρα πριν τη σύγκρουση. Σε κάθε περίπτωση, όμως, ο Τιτανικός είχε φωτιά για όλο σχεδόν το ταξίδι του. Αυτό φυσικά δεν ήταν απαραίτητα καταστροφικό, καθώς οι ατσάλινες αποθήκες ήταν σχεδιασμένες ώστε να περιορίσουν την πυρκαγιά στα κάρβουνα. Ωστόσο, αύξανε το ρίσκο του ταξιδιού και ο διευθύνων σύμβουλος Bruce Ismay της εταιρείας White Star Line, ισχυρίστηκε ακολούθως, ότι ο ιδιοκτήτης του πλοίου J.P. Morgan ανάγκασε το πλήρωμα να πλεύσει στη μέγιστη ταχύτητα προκειμένου να «φτάσει στη Νέα Υόρκη και να αποβιβάσει τους επιβάτες πριν συμβεί η αναπόφευκτη έκρηξη».
Ο καπετάνιος κόπηκε στις εξετάσεις πλοήγησης
Ο καπετάνιος του Τιτανικού, Edward John Smith, έχει γίνει θέμα αμέτρητων μύθων καθώς τη μοιραία νύχτα βυθίστηκε μαζί με το πλοίο του. Πολλοί πιστεύουν ακόμη ότι ο ίδιος έσωσε τη ζωή ενός παιδιού πριν εξαφανιστεί στον Τιτανικό. Ωστόσο, η ηρωική αυτή εικόνα δεν είναι απολύτως αληθής.
Όχι μόνο ο καπετάνιος Smith αγνόησε αρκετές προειδοποιήσεις πάγου και απέτυχε να κρατήσει το πλοίο σε μια λογική ταχύτητα, αλλά επέτρεψε ακόμη σωστικά σκάφη να εγκαταλείψουν το πλοίο μισοάδεια: για παράδειγμα, στο πρώτο σκάφος που έφυγε επέβαιναν μόλις 27 άτομα όταν ο προβλεπόμενος χώρος ήταν για 65. Επιπλέον, ο Smith απέτυχε να εκδώσει μια καθαρή εντολή εκκένωσης του πλοίου, κάτι που είχε σαν αποτέλεσμα πολλοί επιβάτες να μην αντιληφθούν τη σοβαρότητα της κατάστασης και να παγιδευτούν μέσα στο σκάφος.
Επιπλέον, το 2012, αποκαλύφθηκε ότι ο Σμιθ είχε στην πραγματικότητα αποτύχει στις εξετάσεις πλοήγησης την πρώτη φορά που έδωσε. Τελικά πέρασε τις εξετάσεις το 1888. Ειρωνεία της τύχης, ήταν ότι πριν την καταστροφή του Τιτανικού, ο Σμιθ είχε αποκτήσει το προσωνύμιο «ο εκατομμυριούχος καπετάνιος», εξαιτίας της φήμης του για τις ικανότητές του.
Λάθη και θεωρίες
Όλοι γνωρίζουμε ότι το ναυάγιο του Τιτανικού προκλήθηκε από τη σύγκρουση με το παγόβουνο. Ωστόσο, κατά τα επόμενα χρόνια, προτάθηκαν πλήθος ερμηνειών προκειμένου να εξηγήσουν γιατί το υπερωκεάνιο έπεσε πάνω στο παγόβουνο. Αμέσως μετά την καταστροφή, έρευνες τόσο από Αμερικανούς, όσο και Βρετανούς, κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι το πλοίο ταξίδευε με υπερβολικά μεγάλη ταχύτητα. Εάν αυτό δεν συνέβαινε, η ζημιά θα ήταν μικρότερη ή ακόμη και θα είχε αποφευχθεί εντελώς. Με τον τρόπο που σημειώθηκε όμως η σύγκρουση, 6 διαμερίσματα του πλοίου άνοιξαν, δύο παραπάνω δηλαδή από αυτά που θα μπορούσαν να πλημμυρίσουν επιτρέποντας στο πλοίο όμως να επιπλεύσει.
Το 2010, η συγγραφέας Louise Patton, εγγονή του δεύτερου αξιωματικού Charles Lightoller, δήλωσε ότι το πλοίο θα μπορούσε να αποφύγει εντελώς τη σύγκρουση, εάν ο πηδαλιούχος, Robert Hitchins, δεν είχε πανικοβληθεί και έστριβε προς τη λάθος κατεύθυνση. Σύμφωνα με την Patton, ο παππούς της συνωμότησε για να κρατήσει κρυφό το λάθος τόσο από τις αμερικανικές, όσο και από τις βρετανικές έρευνες, πιστεύοντας ότι η αλήθεια θα κατέστρεφε τη φήμη των White Star Line και των υπόλοιπων μελών του πληρώματος.
Από την άλλη, δύο αστρονόμου του Πανεπιστημίου του Τέξας υποπτεύονται ότι για την κίνηση του παγόβουνου ευθύνεται ένα σχετικά σπάνιο φαινόμενο με το φεγγάρι που σημειώνεται κάθε φορά που η σελήνη φτάνει στο κοντινότερο σημείο της με τη Γη ενώ έχουμε πανσέληνο. Στις 4 Ιανουαρίου του 1912, σημειώθηκε κάτι τέτοιο με τη σελήνη να φτάνει μάλιστα στην κοντινότερη απόσταση με τη Γη τα τελευταία 1.400 χρόνια! Επιπλέον, αυτό συνέβη μια μέρα μετά το περιήλιο της Γης (η μικρότερη απόσταση της Γης από τον Ήλιο). Σαν να μην έφτανε αυτό, υπήρχε ευθυγράμμιση της Σελήνης και του Ήλιου, κάτι που προκάλεσε μια ασυνήθιστα ισχυρή παλίρροια.
Τα παραπάνω φαινόμενα έκαναν εξαιρετικά επικίνδυνο το ταξίδι του Τιτανικού, μιας και η ισχυρή παλίρροια έστειλε ένα μεγάλο αριθμό παγόβουνων στο δρόμο του υπερωκεάνιου.
Οφθαλμαπάτες
Καθώς ο Τιτανικός βυθίζονταν, εξέπεμψε πλήθος σημάτων κινδύνου. Ωστόσο, ένα πλοίο που βρίσκονταν κοντά, το Californian, φαίνεται πως τα αγνόησε, ακόμη και όταν ρουκέτες έλαμψαν στο νυχτερινό ουρανό. Ο καπετάνιος του Californian έχασε τη δουλειά του εξαιτίας του σκανδάλου, καθώς ορισμένοι ισχυρίστηκαν ότι σκοπίμως αγνόησε τις ρουκέτες. Ωστόσο, η έρευνα αποκάλυψε μια πιο εύλογη εξήγηση. Αυτή ήταν η διάθλαση του φωτός.
Τη νύχτα του ναυαγίου, ο Τιτανικός έπλεε σε μια περιοχή θερμικών αναστροφών, όπου στρώματα κρύου βρίσκονται κάτω από μια περιοχή θερμού αέρα. Η θερμική αναστροφή προκαλεί την ανώμαλη διάθλαση του φωτός, που μπορεί να δημιουργήσει αντικατοπτρισμούς. Σύμφωνα με τον ιστορικό Tim Maltin, αρκετά πλοία που έπλεαν τη νύχτα εκείνη στην περιοχή, κατέγραψαν ένα μεγάλο αριθμό αντικατοπτρισμών. Ο Maltin είναι πεπεισμένος ότι οι συνθήκες ήταν ευνοϊκές για την ανώμαλη διάθλαση του φωτός και πως αυτό θα μπορούσε να εξηγήσει γιατί οι υπεύθυνοι έχασαν τελείως το παγόβουνο μέχρι να είναι πλέον πολύ αργά.